Kategoriler
Bilgiler
Markalar
Ürün Vitrini
30 Bugün 
558 Bu Hafta 
546 Bu Ay 
20.774 Bu Yıl 
20.774 Tümü 
Bayer Yayınları 
Özel Ürünler
FAYDALI LiNKLER Karpuz YetiÅŸtiriciliÄŸi
1. GÄ°RÄ°Åž
Karpuz tek yıllık bir bitkidir. Gövdesi hafif tüylü olup
kolları toprak yüzeyinde 3-4 m kadar uzayabilir. Kökleri susuz olarak
yetiÅŸtirilen yerlerde oldukça derine inmesine raÄŸmen sulanan ÅŸartlarda saçak
kökler daha çok 40-50 cm derinlikte yoÄŸunlaşır. Meyveleri ise tatlı ve suludur.
Karpuz tarımı, dünyada ve ülkemizde oldukça geniÅŸ bir alanda
yapılmaktadır. Türkiye dünya karpuz üretiminin %20’sini gerçekleÅŸtirmektedir.
2. ÇEŞİTLER
Bölgemizde “Sugar Baby ve Crımson Sweet” çeÅŸitleri
kullanılabilir. GAP-BKİB 1987-1992 yılları arasında Şanlıurfa- Koruklu Tarımsal
Araştırma İstasyonunda yaptırmış olduğu denemeler sonucunda da Urfa Yerli, Halep
Karası, HZ.No.2 gibi çeÅŸitler tavsiye edilmektedir.
3. İKLİM VE TOPRAK İSTEĞİ
3.1. Ä°klim Ä°steÄŸi
Karpuz, sıcak ve ılık iklim bitkisidir. SoÄŸuklardan çok
etkilendiÄŸi için yetiÅŸme devresinde don tehlikesi olmamalıdır. Tohum ekiminde
toprak sıcaklığı 12 °
C’nin üzerinde olmalıdır. Rutubetin yüksek olduÄŸu yerlerde hastalıklardan
etkilenir.
3.2. Toprak Ä°steÄŸi
Karpuz yetiÅŸtirmek için derin, geçirgen su tutma kapasitesi
yüksek kumlu-tın veya tınlı kumlu topraklar uygundur. Ağır killi topraklar ve
hafif topraklarda çok iyi bir gübreleme ile karpuz yetiÅŸtirilebilir. Drenajı
yetersiz ve tabansuyu seviyesi 1 m’nin altında olan yerler ise uygun deÄŸildir.
4. YETİŞTİRME TEKNİĞİ
4.1. Ekim Nöbeti
Fusarium solgunluÄŸu, mildiyö ve özellikle antraknoz
hastalığının görüldüÄŸü tarım alanlarında en az üç yıl ekim nöbeti
uygulanmalıdır.
Bölgemizde karpuz + pamuk + buÄŸday + 2. ürün veya karpuz +
pamuk + mercimek + 2. ürün münavebesi uygulanabilir.
4.2. Toprak Hazırlığı
Karpuz yetiştiriciliğinde toprak hazırlığına sonbaharda ilk
yağışlardan sonra başlanmalıdır. İlk yağışlardan sonra toprak tavda iken derin
sürüm yapılmalıdır. EÄŸer yağışlar gecikirse yağışları beklemeden derin sürüm
yapılabilir. Derin sürümün arkasından kesekleri parçalamak için kültüvatör
gobledisk veya diskharrow ile ikileme yapılmalıdır. Ä°kinci toprak iÅŸleme dönemi
ise Åžubat-Mart ayları olup uygun toprak tavında kültüvatör ile toprak iÅŸlenerek
arazi ekim ve dikime hazır hale getirilir. Ekimden önce tarlada otlanma
görülürse tekrar kültüvatör ile toprak iÅŸlemesi yapılabilir.
4.3. Ekim veya Dikim
4.3.1. Ekim
Karpuz yetiÅŸtirilecek arazide ekimden önce sıra arası 2 m
olacak ÅŸekilde karık pulluÄŸu ile karıklar çekilmelidir. Bu karıkların kenarına
tek taraflı olarak ve sıra üzeri 75 cm olacak ocaklara ekim yapılır. Her ocaÄŸa
2-3 adet tohum bırakılmalıdır. Tohumların üzeri 5-6 cm toprakla örtülerek
hafifçe bastırılmalıdır. Bölgemizde araziye ekim 20 Nisan-5 Mayıs tarihlerinde
yapılmalıdır. Çıkıştan sonra ocakta fidelerden uygun olan iki adedi bırakılır.
Daha sonra bir adet bitki bırakılır.
4.3.2. Fide YetiÅŸtirerek Dikim
Karpuz tarımında erkencilik açısından fide ile yetiÅŸtiricilik
yapılabilir. Bunun için 10x13 cm ebadındaki altı delinmiÅŸ plastik torbalar (tüp)
kullanılır. Bu torbalar iyi karıştırılmış harç ile doldurulur. Harç yapmak için
hacim olarak 1 ölçü bahçe toprağı, 1 ölçü iyi yanmış ahır gübresi ve 1 ölçü kum
iyice karıştırılır.
Harç doldurulmuÅŸ olan torbalara
karpuz tohumları 4-5 cm derinlikte konur. Her torbaya tohumun kalitesine göre
1-2 adet tohum bırakılır. Bu torbalar süzgeçli kovalarla sulanarak seralar veya
yüksek tünellere konur. Bu iÅŸler bölgemizde 5-15 Mart tarihlerinde yapılmalıdır.
Torbalarda yetişen fidelerin zaman zaman otları alınır ve sulaması yapılır.
Normal ÅŸartlarda fideler 30-45 gün içinde dikime hazır hale gelir.
Dikime hazır hale gelen fideler sıra arası 2 m ve sıra üzeri
75 cm olacak ÅŸekilde daha önceden kültüvatör ile sürülmüÅŸ ve karık pulluÄŸu ile
karıkları açılmış olan tarlaya dikilmelidir. Plastik torbalardan fideler
çıkarılırken fide toprağının dağılmamasına özen gösterilmelidir. Dikimden sonra
mutlaka can suyu verilmelidir.
4.4. Gübreleme
Ä°yi bir karpuz yetiÅŸtiriciliÄŸi için gübrelemeye ihtiyaç
vardır. Sonbaharda derin sürümden sonra 3-4 ton/da ahır gübresi atılarak
kültüvatörle karıştırılmalıdır.
Kimyasal gübre olarak 15-18 kg/da N ve 10 kg/da P2O5
verilmelidir. Fosforlu gübrenin tamamı ve
azotlu gübrenin 1/3’ü ekim veya dikimden önce atılarak kültüvatörle
karıştırılmalıdır. Azotlu gübrenin 1/3’ü çiçeklenme devresinde 1/3’ü ise
meyveler 5-65 cm çapında olduÄŸunda verilmelidir.
4.5. Sulama
Verimin yüksek ve kaliteli olması için bitki, kök bölgesinde
yeterli nemin bulundurulması gerekir bu nedenle karpuz yetiştiriciliğinde sulama
yapmak gerekmektedir. Karpuz fideleri tarlaya şaşırtıldıktan sonra iyi bir can
suyu verildiÄŸinde bitkiler uzun süre sulamaya ihtiyaç duymadan geliÅŸme
gösterirler. Fideler küçükken fazla sulama yapılırsa geliÅŸmeye olumsuz etki
yapar. Meyve oluÅŸum dönemine kadar mümkün olduÄŸu kadar az sulama yapmak gerekir.
Meyve büyüklüÄŸü 5-6 cm olduktan sonra normal sulamalar yapılmalıdır. Bu devreden
itibaren 15 günde bir sulama yapılmalıdır. Sulamalarda 0-90 cm toprak derinliÄŸi
tarla kapasitesine getirilmelidir. Sulamalara bitkiler verimden düÅŸmeye
başladığında son verilmelidir.
4.6. Bakım
Karpuz yetiÅŸtiriciliÄŸinde tüplerde çıkıştan itibaren bakım
yapılmalıdır. Tüplerde fidelerin yanında çıkacak olan yabancı otlar zaman zaman
alınmalıdır.
Fideler tarlaya şaşırtıldıktan sonra yapılacak olan birinci
ve ikinci sulamadan sonra çapalama yapılmalı ve yabancı otlar temizlenmelidir.
Bitkilerin kolları geliÅŸtikten sonra çapa iÅŸleri yapılmamalıdır.
5. HASTALIKLARI, ZARARLILARI VE MÜCADELESÄ°
5.1. Hastalıkları ve Mücadelesi
Fusarium SolgunluÄŸu
Hastalık etmeni çeÅŸitli mantarlardır. Çimlenme devresinden
itibaren tüm geliÅŸme dönemine etki eder. Hastalığa yakalanan fideler genellikle
kurur. Bitki geliÅŸme devresinde hastalığa yakalanırsa kol uçları ve yapraklarda
önce solgunluk arkasından kuruma meydana gelir. Bitkinin iletim demetlerinde
lekeler ve kök boÄŸazında yakınlık görülür. Bu hastalığa etmen olan mantar ile
mücadele kültürel yollar ve ilaçlı mücadele ile yapılır. Kültürel tedbirlerin en
önemlileri sulama esnasında kök boÄŸazında suyun birikmemesi, çiftlik gübresi
verilmesi, gerektiÄŸinden fazla kimyasal gübre verilmemeli, hastalıklı bitkiler
imha edilmeli ve kaliteli tohum kullanılmalıdır.
Kimyasal mücadelede etkili maddesi de Thrim 80 Wp’den 200
gr/100lt.su veya Maneb 80 Wp’den 100 gr/100lt. su kullanılabilir. Kimyasal
mücadele bitkilerin kol attığı ve meyvelerin 5-6 cm çapında olduÄŸu devrelerde
iki veya üç defa yapılmalıdır.
Antraknoz Hastalığı
Hastalık etmeni mantar (fungus) topraktan veya tohumdan
geçer. Hastalık belirtisi yüksek sıcaklık ve nem olduÄŸu zamanlarda ortaya çıkar.
Yaprakta yuvarlağa yakın koyu renkli lekeler halinde belirir ve bu lekeler
büyüyerek yaprağın buruÅŸarak kurumasına ve bitkinin ölmesine neden olur. Yaprak
sapları üzerinde koyu renkli uzun lekeler oluÅŸur.
Antraknoz hastalığı ile kültürel mücadele hastalıksız tohum
kullanılarak, münavebe uygulanarak ve hastalıklı bitkileri imha ederek yapılır.
Kimyasal mücadele ise tohum ilaçlaması ve bitki ilaçlaması olarak yapılır. Tohum
ilaçlamasında etkili maddesi Thiram 80 Wp 300gr/100kg tohum, olan ilaç
kullanılabilir. Tohum ilaçlaması ekimden önce ilaçlı su ile 1 saat ıslatılarak
yapılır. Bitkilerin yeÅŸil aksamının ilaçlaması ise hastalık belirtisinin
görülmesiyle yapılmaya baÅŸlanır. YeÅŸil aksamın ilaçlanmasında etkili maddesi
Maneb 80 Wp’den 200 gr/100lt. su veya Zineb 65 Wp’de 400 gr/100lt.
kullanılabilir.
5.2. Zararlıları ve Mücadelesi
Bozkurt
Zararlının erginleri Nisan sonlarında görülür. Larvaları taze
yaprak ve sürgünleri yiyerek zarar yapar. Zararlının daha sonraki geliÅŸme
dönemlerinde bitkiyi topraÄŸa yakın yerlerinden keserek zarar yapar.
Erginler yumurtalarını toprağa, bitki sapına veya bitki
yapraklarına bırakırlar.
Bozkurt zararlısı ile kimyasal mücadele tohum ilaçlaması,
toprak yüzeyi ilaçlaması ve ilaçlı kepekle yapılır. Tohum ilaçlamasında etkili
maddesi Thrıchlorfon 80’den 12 gr/1kg tohum olan ilaçlar nemlendirilmiÅŸ tohum
ile ilaç karıştırılarak ekim yapılır. Zehirli kepekle mücadele için etkili
maddesi Endosulfan 32.9 olan ilaçlardan 350 ml 10 kg kepekle karıştırılır ve 500
gr şeker ihtiva eden şekerli su ile macun hazırlanır. Hazırlanan bu macun akşam
üzere 5-8 kg/da olacak ÅŸekilde bitki diplerine atılır.
Kırmızı Örümcek
Kırmızı örümcekler bitki, özsuyunu emerek beslenirler. Emgi
sonunda yapraklar sararır, kıvrılır ve kururlar. Yaprakların alt yüzeyinde
ördükleri aÄŸ içerisinde ergin, nimf ve yumurtalar birlikte bulunur.
Kırmızı örümcekle kimyasal mücadelede etkili maddesi
Dichlorvos 50 olan ilaçlardan 200ml/100lt. su ve Propargit 30 olan ilaçlardan
100gr/100lt. su kullanılabilir.
Yaprak Bitleri
Bitki özsuyunu emerek bitkilere
de zarar yaparlar. Salgıladıkları zehirli maddeler nedeniyle yapraklarda
deformasyonlar meydana gelir. Salgıladıkları maddeler yaprak yüzeyini örterek
solunum ve özümlemeye engel olurlar.
Yaprak bitleriyle kimyasal
mücadelede etkili maddesi Malathion 20’den 400ml/da ve Diazinon 20’den 200 ml/da
olan ilaçlar kullanılabilir.
Karpuz Telli BöceÄŸi
Ergin üstten yarım küre ÅŸeklinde görülen kanatlarının
üzerinde altışar adet açık siyah renkte lekeler bulunan ve uÄŸur böceÄŸine
benzeyen bir böcektir. Kırmızımsı renkte olup larvaları kavuniçi renginde oval
ve geniÅŸtir. Larvaların üzeri dikenimsi kıllarla örtülüdür. Erginler kışı
yaÅŸadığı bitki artıkları arasında geçirerek Mayıs, Haziran’da yumurtalarını
bitki yaprakları altına kümeler halinde bırakır. Erginler çiçek meyve, meyve
gözlerinde ve genç sürgünlerde, larvalar ise yapraklarda zarar yapar.
Mücadelesinde Malathion wp 400 gr/da, Bazinon 20 Em 200 ml/da
veya korfen 50 Em 100 ml/da olarak kullanılabilir.
6. HASAT, HARMAN VE DEPOLANMASI
Karpuz hasadı meyve sapına baÄŸlı bulunan kulakçıklar
kuruduğunda, meyve sapı inceldiğinde ve meyve kabuğu olgunluk parlaklığına
ulaştığında elle yapılmalıdır. Karpuzlar hasat, depolama ve taşıma sırasında
zedelenmemelidir.
Depolama üst üste fazla
konmamalı ve depolarda fazla bekletilmeden satışa sunulmalıdır.
Verim ve Maliyet
Bölgemizde uygun yetiÅŸtirme tekniÄŸi uygulandığında sulu
şartlarda karpuzda 6.000 kg/da verim alınabilmektedir.
Karpuz maliyeti ile ilgili
Bölgemizde herhangi bir çalışma yapılmamıştır. Ancak Köy Hizmetleri Tokat
AraÅŸtırma Enstitüsü tarafından Amasya yöresinde yapılan çalışmada sulu ÅŸartlarda
karpuz verimi 2.390 kg/da iken makine iÅŸgücü ihtiyacı 2.19 sa/da, insan iÅŸgücü
ihtiyacı ise 33.84 kg/da bulunmuştur.